Til að létta á álagi á heilsugæslu og heimilislæknum hafa sjúkraþjálfarar í auknum mæli komið inn sem fyrsti móttökuaðili einstaklinga með stoðkerfisvandamál. Þá er veitt snemmtæk íhlutun í formi greiningar og ráðlegginga en ekki hefðbundin meðferð sjúkraþjálfara. Þannig er annarsvegar hægt að nálgast vandamálið fyrr og þar með minnka líkur á að það verði langvinnt og hinsvegar að minnka álag á heimilislækna.
- Stoðkerfismóttaka sjúkraþjálfara tekur á móti einstaklingum með einkenni og/eða verki frá stoðkerfi. Helsta markmið er að koma í veg fyrir versnun einkenna og koma bata í gang eins fljótt og hægt er.
- Sjúkraþjálfarinn veitir fyrst og fremst fræðslu og ráðleggingar í formi sjálfshjálpar á borð við æfingar, hvíldarstöður, teipingar, vinnustellingar eða sjálfsmeðferðar í formi hita og kælimeðferðar, mjúkvefjameðferðar eða annars.
- Eftirfylgni með ráðgjöfinni er veitt í formi símtals, oftast 2-3 vikum frá komu til sjúkraþjálfarans.
- Ef sjúkraþjálfari á heilsugæslu telur málið þess eðlis þá getur hann skrifað beiðni um sjúkraþjálfun og vísað einstaklingnum til meðferðar hjá sjúkraþjálfara utan heilsugæslunnar.
Fyrirkomulag á Heilsugæslustöðinni á Ísafirði
Boðið er upp á stoðkerfismóttöku sjúkraþjálfara 3x í viku á heilsugæslu. Tímarnir eru eftirfarandi:
Á þriðjudögum frá 08:00-11:00
Á miðvikudögum frá 13:00-15:00
Á föstudögum frá 08:00-11:00
Aðstaðan er til staðar á endurhæfingardeild í herbergi númer 6.
Einstaklingar geta bókað sig beint í stoðkerfismóttöku (í gegnum móttöku eða heilsuveru) eða fengið tilvísun frá öðru heilbrigðisstarfsfólki svo sem læknum og hjúkrunarfræðingum.
Ef sjúkraþjálfari telur að einstaklingur sem leitar á stoðkerfismóttöku þurfi læknisskoðun eða myndrannsóknir þá hefur hann aðgang til að bóka tíma hjá lækni án þess að löng bið eftir tíma myndist.
Greinargerð
Verkir frá stoðkerfi eru algengir og eru oft að valda fjarveru frá vinnu. Yfirleitt er þó um að ræða minniháttar einkenni sem hægt er að ráða bót á með réttri og skjótri meðferð meðal annars með sértækri líkamlegri þjálfun og skoðun á líkamsstöðu og vinnustellingum. Sjúkraþjálfarar eru sérmenntaðir í stoðkerfi líkamans og í að greina frávik í virkni þess. Því fyrr sem sjúkraþjálfari kemur að vandamáli þar sem sérþekkingar hans er þörf, því meiri líkur eru á skjótari og betri bata.
Stoðkerfismóttaka sjúkraþjálfara í heilsugæslu byrjaði á Íslandi sem tilraunaverkefni hjá HSA árið 2016. Gaf það strax góða raun og er stoðkerfismóttaka nú í boði á fleiri heilsugæslustöðvum á landsbyggðinni og á nokkrum heilsugæslustöðvum höfuðborgarsvæðisins. Þjónustan hefur aukið skilvirkni í heilbrigðiskerfinu og sýnt fram á mikilvægi eftirfylgni heilbrigðisstarfsfólks gagnvart skjólstæðingum. Í Svíþjóð er löng hefð fyrir starfi sjúkraþjálfara í heilsugæslu og hefur aukist í fleiri löndum meðal annars í Finnlandi og Skotlandi.
Uppfært 12. apríl 2023 (GÓ)